Sonuç

Sonuç

Bu kitabımızda ana hatlarını belirtmeye çalıştığımız İslâm felsefesi tarihinin Ortaçağlar Garp skolâstik felsefesini tamamıyla hâkimiyeti altında bulundurduğu, bu kadarla da kalmayarak, Rönesans’ı aşıp Modern Çağ felsefesinde de bu hâkimiyeti sürdürdüğü kesin ve gerçektir.

Albertus Magnus, Roger Bacon, Michael Scott, Thomas Aquinas, Ramon Lull… gibi düşünürlerin temsil ettikleri Ortaçağ skolâstisizminin ana kavramları İslâm filozoflarından alınmış olduğu gibi modern çağda Descartes, Spinoza, Leibniz… gibi düşünürlerin felsefe sistemleri de İslâm felsefe sistemlerine dayandırılmıştır.

İslâm felsefesinin felsefe alanında önemini özetleyecek olursak sonuç şudur:

1. İslâm felsefesi Yunan düşüncesini tercüme, şerh ve tefsir etmiş, bu kadarla da kalmayarak, bu düşünceyi kendi ruhu ile geliştirmiştir.
2. İslâm felsefesi Ortaçağ Hristiyan skolâstisizmine dinle felsefenin nasıl uzlaştırılacağını öğretmiştir. Bundan ötürü de Aristo, sadece Dünyanın, fakat Farabî, Dünya ve Âhiretin hocası olmuştur.
3. Fakat onun asıl önemi:

• Ortaçağın ilk karanlık cahillik zamanlarının biricik entelektüel ışığı olmak.
• Dolayısıyla, Yunan felsefesi ile Rönesans’a temel olan felsefe arasında gerçekçi köprüyü kurmak,
• Descarte, Leibniz, Spinoza, Pascal… gibi adlarla da modern felsefede sembolize edilmek.[1]

[1] Bu konu için dolayısıyla bk:

Abu Zayd Şelebi, Tarih al-Hazara al-İslamiye va’l-Fikr al-İslâmî, Kahire, 1964.

Aldo Mieli, (Arapça çev.) Abdulhalim al-Naccar ve Muhammed Yusuf Musa, Al-İlm İnd’al-Arab, Kahire, 1962.

Abdullah b. al-Abbas al-Cararî, Takaddum al-Arab fi’l-Ulûm va’l-Sınaat, Kahire, 1961.

Abbas Mahmud al-Akkad, Eser al-Arab fi’l-Hazara al-Avrubiyye, Kahire, 1960.

Alfred Guillaume and Sir Thomas Arnold (Edit.), The Legacy of İslâm, Oxford Uni., 1949.

Gordon Leff, Medieval Thought, Penguin Books, 1965

Gustave E. Von Grunebaum, Medieval Islam, Phoenix Books, 1961

Guy. S. Métraux and François Grouset, The Evolution of Science, A Mentor Book, 1963.

İsmail Hakkı İzmirli, İslâm mütefekkirleriyle Garp mütefekkirleri arasında mukayese, Ankara, 1952.

Jaques le Goff, Los Intellectuels au Moyen Age, Paris, 1960.

Jaques C. Risler, La Civilisation Arabe, Paris, 1955.

Kadri Hafız Tufan, Al-Ulûm İnd’al-Arab, Kahire, 1960.

Lutfi Abdulbedi’, Al-İslam fi Isbanya, Kahire, 1958.

Raymond (Charles), L’Ame Musulmanne, Paris, 1958.

Rom Landau, İslam and Arabe, London, 1958.

Said Abdulfettah Aşur, Al-Medeniyye al-İslamiyye ve Eseruha fi’l-Hazara al-Avrubiyye, Kahire, 1963.

Said Abdulfettah Aşur, Al-Mecamiat al-Avrubiyye fi-l-Usur al-Vusta, Kahire, 1959.

Salomon Graysel, A History of the Jews, London, 1968.